آموزش روش های پیشگیری از بارداری در تنظیم خانواده

آموزش روش های پیشگیری از بارداری در تنظیم خانواده دکتر محمد خادملو

آموزش روش های پیشگیری از بارداری

بارداری یا حاملگی یا آبستنی به وضعیتی گفته می‌شود که زن در رحم خود دارای رویان یا جنین باشد. به دوران بارداری «دورهٔ آبستنی» نیز گفته می‌شود؛ این دوره در انسان به مدت ۹ ماه طول می‌کشد (گاهی این زمان به ۷ ماه می‌رسد و جنین زود تر از زمان مقرر به دنیا می آید) و با به‌دنیا آمدن نوزاد که زایمان نام دارد به پایان می‌رسد. بارداری می‌تواند به دو شکل بی‌خطر و طبیعی یا بارداری پرخطر باشد. بارداری پرخطر یعنی بارداری‌ای که طی آن نیاز به مراقبت‌های بیشتری وجود دارد مثل بارداری دوقلو یا چندقلو یا نارسایی دهانهٔ رحم و دیابت بارداری. همچنین در بارداری آموزش روش های پیشگیری از بارداری در تنظیم خانواده مشکلاتی مثل سندرم داون به وجود می‌آید که در آن پزشک دستور به ختم بارداری می‌دهد.

دوره آموزش روش های آموزش روش های پیشگیری از بارداری در تنظیم خانواده از بارداری به مسائل مختلف در این حوزه می‌پردازد. امید است کاربران پزشک آموز پس از گذراندن این دوره، بتوانند بخش اعظمی از نیازهای خود را برآورد نمایند.

این دوره برای چه کسانی مفید است:

برای مشاهده فیلم های بیشتر به صفحه فیلم های آموزشی پزشک آموز سر بزنید.

١٣
قرص های ترکیبیپیشگیریاز بارداری
توضیح روش:
یکی ازروش های جلوگیری از بارداری، مصرف قرص های ترکیبی
)حاوی استروژن وپروژسترون(آموزش روش های پیشگیری از بارداری در تنظیم خانواده که به دو شکل یک مرحله ای(HD,LD)و
سه مرحله ای)تری فازیک(موجود می باشد.مصرف این قرص ها هر روزه بوده
وتجویز آن هاتوسط کارکنان آموزش روش های پیشگیری از بارداری در تنظیم خانواده تعلیم دیدهانجاممی شود.
مکانیسم عمل:
۱–جلوگیری ازتخمک گذاری،
۲–تاثیر برمخاط داخلی رحم)اندومتر(،
۳–ایجاد اشکال در ورود اسپرم به داخل رحم به دلیل افزایش ضخامت موکوس
سرویکس،
۴–جلوگیری از لقاحاز طریقتاثیر برحرکاتلوله های رحم.
اثربخشی:
اثربخشی قرصهای ترکیبیدر صورت مصرف صحیح،۹۹٫۹درصداست.
مزیت ها:
اثربخشی بالا،
برگشت سریع باروری پس از قطع روش،
منظم شدن، کاهش درد وخونریزیقاعدگی)کاهش سندرم پیش از قاعدگی(و
کم خونیبه دنبالقاعدگی ها،
کاهش بروز کیست های تخمدانی

٢٢
پ–اگر شک به حاملگی با مصرف هم زمان این قرص ها وجود داشته باشد، بایـد
بلافاصله مصرف آن قطعو تا اطمینـانیـافتناز وضـعیت حـاملگی،از یـک روش
پیشگیریاز بارداری مناسب دیگر)مانند کاندوم(استفاده شود.
ت–لکه بینی بینقاعدگی هادر عـرض۳–۲مـاه برطـرف مـی گـردد.درصـورت
برطرف نشدن لکه بینی بعد از۳–۲ماه،فقط در یک دوره و در روزهـایی کـه لکـه
بینی وجود دارد، هرشب دوعدد قرص ال–دیخورده شده کهدو روز پس از پایـان
لکه بینی مجددا به روزی یک عدد تبدیل خواهـد شـد۱
.اگـر مشـکل علیـرغم ایـن
درمان ادامه یابد، ارجاع به متخصص زنان انجام خواهد شد.
ث–آمنوره ناشی از مصرف قرص:درصورت آموزش روش های پیشگیری از بارداری در تنظیم خانواده یک دوره آمنوره با مصرف
صحیح قرص، و قاعدهنشدن در فاصله هفت روزه بین آموزش روش های پیشگیری از بارداری در تنظیم خانواده  دو بسته، می توان
بسته بعدی راپس از پایان فاصله هفت روزه آغاز نمود.ولیشروع بسته سوم
مشروط به قاعده شدنپس از پایان بسته آموزش روش های پیشگیری از بارداری در تنظیم خانواده .درغیر اینصورت)دو دوره
آمنوره متوالی(، بایدوجود حاملگیبررسیشود.
اگرآمنورهبامصرفنادرستقرصهم زمان آموزش روش های پیشگیری از بارداری در تنظیم خانواده ،آزمایش بارداری)β -HCG(
انجاممی شودکهدرصورت منفی بودنمصرف بستهبعدیشروعشدهواگر
آمنورهادامه یابد، فردبه مراکز تخصصی ارجاعخواهد شد.
ج–استفراغبه فاصله۲–۱ساعت بعد از خوردن قرص:یک قرص)از یک بسته
دیگر(خورده شده ومصرفمرتببقیهقرص هایبسته اصلی در زمان مقرر ادامه
مییابد.درصورت تداوم استفراغ و یا اسهال شدید، ضمن مصرف قرص درزمان
مقرر، روش کمکی آغاز شده و استفاده ازآنتا یک هفته پس ازاتمام بیماری ادامه
خواهد یافت.
١
توجهبه این نکته ضروری استکهقرص هایاضافی،باید از یک بسته جدید تامین گردد و
مصرف متوالی قرص برای۲۱شب ادامه یابد.

٢٣
هشدارهاو آموزش روش های پیشگیری از بارداری در تنظیم خانواده برخورد با آن ها:
عوارضجدی به دنبال مصرف قرصنادر است،آموزش روش های پیشگیری از بارداری در تنظیم خانواده از علامت
هایزیر)که نشان دهنده یک مشکل جدی است(بروز کند، مصرف کننده فورابه
بیمارستانارجاعمی شود:
۱.درد شدید در قسمت بالای شکم،
۲.درد قفسه سینه و یا تنگی نفس یا سرفه با خلط خونی،
۳.تورم یا درد شدید در یک پا،
۴.مشکلاتچشمی)تاری دید، دوبینی و کوری(،
۵.سردرد غیر معمول)سردردشدید و یا ضربانی و یاسردرددر یک طرف سر.(
موارد قابل توجه درپیگیریها و مراجعه های بعدی:
پیگیریمصرف کنندگان قرص هایپیشگیریاز بارداری دارای اهمیتی ویژه
است.به منظورپیگیریموارد ذیل باید به مصرف کنندگان تاکید شود:
طییک هفته قبل ازپایان بسته، برای دریافت بسته بعدی مراجعه نمایند.
در هر مراجعه برای دریافت بسته جدید باید در خصوص چگونگی مصرف،
رضایت از روش،شکایت ها، هشدارها و یاعوارضمصرف با دقت پرسش شود

در مادران شیردهی کـه قاعـدگیآن هـابازگشـته اسـت(،احتمـال شکسـت روش
افزایش می یابد.
عارضه شایع وچگونگیبرخورد با آن:
خونریزینامرتب رحمی:این عارضهمعمولا“در ماه های اول مصـرف دیـده
شدهو۲تا۳ماهپس از آغاز مصرفاز بین رفته و یا کاهش مـی یابـد.درصـورت
تداوم خونریزی نامرتب و یا نارضایتی فرد،برایقطع خونریزیتا پنج روز، کپسول
مفنامیک اسید)۲۵۰میلی گرمی(،روزی سه بار ودرهربار دو کپسـولو روزی یـک
قرص آهن تجویز می گردد.در صورت تداوم خـونریزی علیـرغم درمـان، فـرد بـه
متخصص زنان ارجاع خواهد شد

بارداری یا حاملگی یا آبستنی به وضعیتی گفته می‌شود که زن در رحم خود دارای رویان یا جنین باشد. به دوران بارداری «دورهٔ آبستنی» نیز گفته می‌شود؛ این دوره در انسان به مدت ۹ ماه طول می‌کشد (گاهی این زمان به ۷ ماه می‌رسد و جنین زود تر از زمان مقرر به دنیا می آید) و با به‌دنیا آمدن نوزاد که زایمان نام دارد به پایان می‌رسد. بارداری می‌تواند به دو شکل بی‌خطر و طبیعی یا بارداری پرخطر باشد. بارداری پرخطر یعنی بارداری‌ای که طی آن نیاز به مراقبت‌های بیشتری وجود دارد مثل بارداری دوقلو یا چندقلو یا نارسایی دهانهٔ رحم و دیابت بارداری. همچنین در بارداری آموزش روش های پیشگیری از بارداری در تنظیم خانواده مشکلاتی مثل سندرم داون به وجود می‌آید که در آن پزشک دستور به ختم بارداری می‌دهد.

دوره آموزش روش های آموزش روش های پیشگیری از بارداری در تنظیم خانواده از بارداری به مسائل مختلف در این حوزه می‌پردازد. امید است کاربران پزشک آموز پس از گذراندن این دوره، بتوانند بخش اعظمی از نیازهای خود را برآورد نمایند.

۵۴
مراجعه های پیگیریIUDدر مراکزارائهخدمت به دو دسته بوده وبه شرحزیر
انجام می شوند:
مراجعههایی که به منظور کنترل آموزش روش های پیشگیری از بارداری در تنظیم خانواده می شوند:۱ماه پس از کارگذاریIUD
)پس از پایان خونریزی قاعدگی(و سپس هر شش ماه یک باردر دوره پاکی برای
بررسینخIUD.
مراجعه پس ازپایان مدت آموزش روش های پیشگیری از بارداری در تنظیم خانواده :برایخروجIUDو درصورت نیاز
جایگذاریIUDجدید

.
آموزش روش های آموزش روش های پیشگیری از بارداری در تنظیم خانواده از بارداری در تنظیم خانواده باآن ها:
اینعارضه هاممکن است هرگز آموزش روش های پیشگیری از بارداری در تنظیم خانواده نشدهو یابه نـدرتمشـاهده شـود.
اگر هرکدام از این عارضه ها بروز نماید،ارجاع به سطح بالاتر)مطابق شـرح زیـر(
ضرورتخواهد یافت.اینعارضه هاعبارت هستنداز:
۱.کیست های تخمدانی:ارجاع به متخصص زنان.
۲.حاملگی خارج از رحم)EP:(ارجاع به متخصص زنان.
۳.خونریزیشدید:تاپنج روز،روزی سه نوبت و در هر نوبت دو عـدد کپسـول
مفنامیک اسید)۲۵۰میلی گرمی(ونیز یک قرص آهن تجویز میگردد.اگـرخـونریزی
علیرغم درمان یادشده ادامه یابد،ارجاع فرد به متخصص زنان ضروری است.
۴.سردرد:درصورت بروز سردردهای شدید)میگرن، سردردهای همـراهبـا تـاری
دید(ویاسردردهای طولانی مدت ومـزاحم، بایـد فـردرا بـه متخصـص داخلـی یـا
اعصاب ارجاع داد.

.

٢٧
۵.حساس آموزش روش های پیشگیری از بارداری در تنظیم خانواده ها:حساس شدنپستان هابارعایتتوصیه های بهداشتی
رفع می گردد.درغیراین صورت باید فرد را به ماما ودرصورت نیـاز بـه متخصـص
زنان ارجاع نمود.
موارد منع مصرفمطلق:
خونریزیغیر طبیعی رحمی،
اختلالات مزمن یا حاد کبدی)تومور، هپاتیت و(…،
ابتلا به سرطان پستان.
موارد منع مصرفنسبی:
سابقه سرطان پستان،
چاقی شدید،
سابقه کلستاز بارداری،
فشارخون بالا)۱۰۰/۱۶۰میلی متر جیوه و بالاتر(،
مصرف هم زمان داروهای ضد تشنج و ریفامپین،
سابقه حاملگی خارج رحمی)EP(.
زمانشروعواستفاده از لاینسترنول:
۱.در صورتقاعده نشدن مادر شیردهو تغذیه انحصاری شـیرخوار بـا شـیرمادر،
مصرف قرص۶هفته پس از زایمان آغاز خواهد شد.
۲.در صورت آموزش روش های پیشگیری از بارداری در تنظیم خانواده قاعدگیو یا تغذیه انحصاری با شیرمادر، مصـرف قـرص
باید در۵روز اولقاعدگیوترجیحا“روز اول آموزش روش های پیشگیری از بارداری در تنظیم خانواده شود.
۳.اگرمادرشیردهی از سایر روش هایپیشـگیریاز بـارداری اسـتفاده نمـوده و
خواهان تغییر آنو استفاده ازلاینسترنول باشد،اگر کمتر از۶مـاه از زمـان زایمـان
وی گذشته باشد،بایدبلافاصله پس از قطع روش قبلی، مصرفلاینسترنولرا آغاز
کند.

٢٨
چگونگی استفاده ازلاینسترنول: