آموزش اصول تجویز منطقی دارو

آموزش اصول تجویز منطقی دارو دکتر مهشید احمدی

آموزش اصول تجویز منطقی دارو

تجویز دارو یکی از مهم ترین و شایع ترین فعالیت های پرستاری می باشد و به عنوان پرمسئولیت ترین وظیفه پرستار محسوب می شود. تجویز موثر و ایمن داروها نیازمند دانش در زمینه های مختلف از جمله دانش دارو شناسی و توانایی محاسبه بالینی داروها می باشد.

دوره اصول تجویز منطقی دارو به مسائل مختلف در این حوزه می‌پردازد. امید است کاربران پزشک آموز پس از گذراندن این دوره، بتوانند بخش اعظمی از نیازهای خود را برآورد نمایند.

این دوره برای چه کسانی مفید است:

دارویی مختلف را در فهرست دارویای خاود دوزاژ و اشکا بهترین راه حل این است که جداو
ثبت کنید و این کار کمترین و بیشترین مقدار مصرف و دوز را مشخص می کند.زماگی که با بیماار
مشخصی سروکار دارید می تواگید آموزش اصول تجویز منطقی دارو قط ی خود را اگجام دهید.ب ضی داروهاا باه یاک مقادار
مصرف(Loading dose)برساند ت ااد اولیه گیاز دارگد که سری ا به غلرت پلاسامایی در حاا.
ب ضی دییر از داروها به افزایش تدریجی مقدار مصرف گیاز دارگد تا به بیمار اجازه دهناد خاود را باا
سوء دارو تطبیق دهد عوار.
طول دوره درمان استاندارد را انتخاب کنید
زماگی که داروی شخصی خود را برای یک بیمار تجویز می کنیاد، یزم اسات کاه مادب زماان
درمان را ت یین گمایید.مادب با داگستن پاتوفیزیولوژی و پیش آگهی بیماری م موی می توان طو
درمان را م ین گمود.ب ضی بیماری ها به درماان ماادام ال مار گیااز دارگاد(ماثلا دیابات، گارساایی
احتقاگی قلب، بیماری پارکینسون.)
دوره درماان بساتیی دارد و باه آسااگی قابال مقدار کلی داروی تجویزی به دوز مصرف و طاو
محاسبه است.در بیماری با بروگشیت ممکن است پنی سیلین را برای هفات روز تجاویز برای مثا
کنید.فقط بیمار را در صورتی مجددا ویزیت کنید که بهبود حاصل گشده باشد و شاما تماام داروی
یزم را در یک گسخه تجویز کرده باشید.بیماار در درماان مشاخص گباشاد، ماگیتورینا اگر طو
فواصل زماگی م ین اهمیت دارد.برای مثا ، در یک بیمار جدید مبتلا به پرفشاری خون فقط بارای
فشار و دو هفته دارو تجویز کنید، سپس بیمار باید برای کنتردارو به شما مراج ه ارزیابی عوار
کند.به تدریج که از بیمار شناخت بهتری پیدا کردید می تواگید فواصل م ایناه و ارزیاابی بیماار را
طویگی تر، مثلا یک ماه کنید.م موی برای بیماری های مزمن، طویگی ترین فاصله ارزیابی سه مااه
می باشد.

تمـرین
فهرستی از درمان هایموثر و ایمن برای مشکل بیماران زیر تهیه نمایید:
حاد با کم شدن خفیف آب در کودکان و یک زخم بااز ساطحی یبوست، اسها.ساپس درماان
شخصی خود را برای هر مورد اگتخاب کنید.پاسخ ها مورد بحث قرار گرفته است.
یبوست
درمـان بـدون دارو:ورزش وتمریناب بدگی
درمــان آموزش اصول تجویز منطقی دارو دارو:مسهل(داروی شخصی شما)
ارجاع برای درمان:یزم گیست
توصیه و ارائه اطلاعات:
مقدار زیادی آب بنوشید، میوه و غراهای فیبردار بخورید.فقط هنیامی به دسات شاویی برویاد کاه
احساض دفع دارید.س ی گکنید که با زور و فشار دفع کنید.به بیماار اطمیناان دهیااد کاه هیااچ
گشاگه ای از یک بیماری خطرگاک وجود گدارد.
اسهال حاد آبکی همراه با کم شدن خفیف آب در کودکان
درمان بـدون دارو:مای اب ارافی(های قندی آب برگج، آب میوه، محلو/گمکی خاگیی.)
درمـان دارویــی:محلوORS، خوراکی یا با لوله م دی.
ارجاع برای درمان:مورد گدارد.
توصیه و ارائه اطلاعات:
به شیردادن و تغریه منرم ادامه داده و دقیقا کودک را تحت گرر داشته باشند.
زخم باز سطحی
درمان بدون دارو:زخم را تمیز کرده و پاگسمان کنید.
درمان دارویی:رد کزار، آگتی بیوتیک مور ی و سیستمیک تزریق آمپو
ارجاع برای درمان:یزم گیست.

توصیه وارائه اطلاعات:
بازرسی منرم زخم، در صورب عفوگت زخم یا تب مراج ه کنید.
فصل پنجم
داروی شخصی و درمان شخصی
همه مشکلاب و بیماری ها به درمان دارویی احتیاج گدارگد.هماگطور که قبلا هم ذکر شد درمان
می تواگد شامل دادن اطلاعاب و توصیه به بیمار، درمان غیردارویای، درماان دارویای، ارجاان بارای
درمان و یا ترکیبی از آگها باشد.هیچ موقع با عجله تصمیم گییرید که بایاد داروی شخصای خاود را
تجویز کنید.هماگطور که در اگتخاب داروی شخصی هم ذکر شد اثربخشی، ایمنی، مناساب باودن و
قیمت دارو باید در گرر گرفته شود.های زیر در این موارد به شم مثاا کمک خواهند کرد.
بیمار شماره۱:
زنی۲۳شـدن دـدد لنفـاوی در ساله شاکی از تب، گلودرد، خستگی مفرط و بـزر
گردن می باشد.به دلیل ارزیابی آزمایش های یک هفته پیش خود مراجعه کرده است.
آزمایش بیمار موید بیماری آموزش اصول تجویز منطقی دارو می باشد و مسئله وی به کلی با بیمار قبلی فارق مای کناد.در
اینجا گلودرد یک علامت بیماری زمینه ای می باشد.
بیمار شماره۲:
دختر دانشجوی۱۱ساله با شکایت از گلودردی، که تنها مختصر قرمزی در گلو داشته
ولی تب ندارد، احساس شرمندگی می کند و پیشتر در خصوص چنین بیماری جزیـی بـا
شما مشورت نکرده است.
هماگیوگهکهتوجه کردید او تا اگدازه ای شرمنده است و به یاد گمی آورد تااکنون بارای چناین
گاراحتی جزیی با شما مشورب کرده باشد.با آرامی از وی می پرسید که مشاکل حقیقای چیسات و
پس از تردید پاسخ می دهد که۳ماه است که قاعده گشده است.گیرش واق ی وی هایچ ربطای باه
گلو درد او گدارد

بارداری، شیردهی و بعضی از بیماری ها از جمله دیابت، فشارخون، روده تحریک پذیر، یبوست، زخم های سیستم گوارشی (معده و اثنی عشر) ، اختلالات کلیوی، بیماریهای اعصاب و روان و آسم همگی از شرایط جسمی هستند که فرد را ملزم می کند آموزش اصول تجویز منطقی دارو از اقدام به روزه داری با پزشک معالج خود در آموزش اصول تجویز منطقی دارو روزه داری و هم چنین نحوه صحیح مصرف داروها در این ایام مشورت کند.
در زمان روزه داری هیچگاه وعده های دارو را خودسرانه حذف و یا به زمان دیگری موکول ننمایید. این عمل سبب اختلال در روند درمان می گردد. مصرف بسیاری از داروها را می توان پس از آموزش اصول تجویز منطقی دارو با پزشک به زمان سحری یا افطار منتقل نمود.
بیمارانی که یک بار در روز دارو مصرف می کنند ، معمولاً در ماه مبارک رمضان دچار مشکل نمی شوند و در صورتی که لازم است دارو با معده خالی آموزش اصول تجویز منطقی دارو شود، بهترین زمان مصرف یک ساعت قبل از سحری و یا دو ساعت بعد از افطار است.
بیمارانی که مجبور به دریافت دارو در بیش از یک وعده هستند، ممکن است پس از مشورت با پزشک معالج خود قادر باشند داروهای خود را در فاصله بین افطار تا سحر استفاده کنند، در مواردی خاص ممکن است پزشک معالج قادر باشد با جایگزینی داروهای این آموزش اصول تجویز منطقی دارو با انواع طولانی اثر آنها یا آموزش اصول تجویز منطقی دارو دارو با یک داروی مشابه با نیمه عمر طولانی آموزش اصول تجویز منطقی دارو روزه داری برای این بیماران را فراهم کند.
انتخاب دارو و راههای مناسب مصرف آن  در زمان روزه داری نیاز به هماهنگی پزشک و فتوای مراجع دینی دارد .
 قطره های چشم، گوش و بینی به شرطی که دارو به حلق نرسد، همه موادی که از راه پوست جذب بدن می شوند مانند: کرم ها، پمادها و نوارهای چسب حاوی مواد دارویی، شیاف ها، آموزش اصول تجویز منطقی دارو های واژینال و کرم های واژینال، آمپول های با تزریق زیرپوستی، عضلانی یا وریدی با استثنای تغذیه از راه وریدی، سرم و آمپول های تقویتی و آموزش اصول تجویز منطقی دارو معقدی از راه های تجویز ی است که روزه را باطل نمی کند.
مصرف کافی آب و مایعات نقش مهمی در دفع داروها و متابولیت های ناشی از آنها دارد  لذا در فاصله بین افطار تا سحر لازم است به میزان کافی آب و مابعات به بدن روزه داران به خصوص بیمارانی که دارو مصرف می کنند برسد. این اقدام ضمن تامین نیاز روزه داران به مایعات به خصوص اکنون که ماه رمضان در فصل گرما قرار دارد، شرایط لازم را برای دفع مناسب داروها و متابولیت های آنها از بدن را فراهم خواهد کرد.
استفاده خودسرانه از داروهای ضد بارداری ترکیبی مانند LD در بانوان جهت قطع خونریزی دوران قاعدگی و به منظور کامل کردن روزه در ماه رمضان، تبعات خطرناکی مانند اختلالات انعقادی و ایجاد لخته در عروق اندامهای تحتانی و حتی عروق مغزی به دنبال خواهد داشت..

بیمارانی که مجبور به دریافت دارو در بیش از یک وعده هستند، ممکن است پس از مشورت با پزشک معالج خود قادر باشند داروهای خود را در فاصله بین افطار تا سحر استفاده کنند، در مواردی خاص ممکن است پزشک معالج قادر باشد با جایگزینی داروهای این بیماران با انواع طولانی اثر آنها یا تعویض دارو با یک داروی مشابه با نیمه عمر طولانی امکان روزه داری برای این بیماران را فراهم کند.
انتخاب دارو و راههای آموزش اصول تجویز منطقی دارو مصرف آن  در زمان روزه داری نیاز به آموزش اصول تجویز منطقی دارو پزشک و فتوای مراجع دینی دارد .
 قطره های چشم، گوش و بینی به شرطی که آموزش اصول تجویز منطقی دارو به حلق نرسد، همه موادی که از راه پوست جذب بدن می شوند مانند: کرم ها، پمادها و نوارهای چسب حاوی مواد دارویی، شیاف ها، محلول های واژینال و کرم های واژینال، آمپول های با تزریق زیرپوستی، عضلانی یا وریدی با استثنای تغذیه از راه وریدی، سرم و آمپول های تقویتی و پمادهای معقدی از راه های تجویز ی است که آموزش اصول تجویز منطقی دارو را باطل نمی کند.
مصرف کافی آب و مایعات نقش مهمی در دفع داروها و متابولیت های آموزش اصول تجویز منطقی دارو از آنها دارد  لذا در فاصله بین افطار تا سحر لازم است به میزان کافی آب و مابعات به بدن روزه داران به خصوص بیمارانی که دارو مصرف می کنند برسد. این اقدام ضمن تامین نیاز روزه داران به مایعات به خصوص اکنون که ماه رمضان در فصل گرما قرار دارد، شرایط لازم را برای دفع مناسب داروها و متابولیت های آنها از بدن را فراهم خواهد کرد.
استفاده خودسرانه از داروهای ضد بارداری ترکیبی مانند LD در بانوان جهت قطع خونریزی دوران قاعدگی و به منظور کامل کردن روزه در ماه رمضان، تبعات خطرناکی مانند اختلالات انعقادی و ایجاد لخته در عروق اندامهای تحتانی و حتی عروق مغزی به دنبال خواهد داشت..