پکیج آموزش جنین شناسی

پکیج آموزش جنین شناسی دکتر امیر اسماعیل نژاد مقدم

جنین‌شناسی مرکز ناباروری جهاد دانشگاهی قم، در گفت‌وگو با ایسنا بابیان اینکه به کمک تست PGD علاوه بر تعیین جنسیت می‌توان مشکلات ژنتیکی را نیز بررسی کرد، عنوان کرد: در این روش ابتدا لقاح آزمایشگاهی، میکرو اینجکشن، انجام می‌شود و بعد از اینکه جنین‌ها بعد از لقاح به مرحله ۶ تا ۱۰ سلولی می‌رسند، نمونه‌برداری (بیوپسی) روی جنین انجام‌شده و یک یا دو بلاستومر (سلول جنین) جدا می‌شود و برای تشخیص تعیین جنسیت یا ژنتیک مورد بررسی قرار گرفته و جنینی که باقی مانده بعد از ۵ روز به رحم مادر منتقل می‌شود.
وی ادامه داد: عمل PGD جهت تعیین جنسیت برای اولین بار در مرکز جهاد دانشگاهی قم، بر روی این خانم ۴۱ ساله انجام شد و نتیجه مطلوب از این عمل حاصل شد؛ از این پس زوجینی که بخواهند از تولد فرزندان با مشکلات ژنتیکی جلوگیری کرده و یا جنسیت فرزند خود را مشخص کنند، می‌توانند با مراجعه به این مرکز، عمل PGD را انجام دهند.
وی در رابطه با لقاح آزمایشگاهی بیان کرد: در عمل میکرو اینجکشن و IVF تعداد زیادی جنین تشکیل می‌شود که امکان انتقال همه آن‌ها به رحم مادر وجود ندارد و تعداد مشخصی از این جنین‌ها بر اساس فاکتورهای مختلفی مانند سن و استاندارد جهانی انتقال داده می‌شود.
وی اظهار کرد: زوجین می‌توانند بقیه جنین‌هایی که از کیفیت مطلوبی برخوردار هستند را ذخیره و فریز کنند تا اگر بارداری صورت نگرفت نیاز به طی کردن همه مراحل انجام شده پیشین نداشته باشند و یا اگر تصمیم به بارداری برای فرزند بعدی را داشتند بتوانند از این ذخیره‌سازی استفاده کند.
مسئول آزمایشگاه جنین‌شناسی مرکز درمان ناباروری جهاد دانشگاهی قم افزود: گاهی ممکن است زوجین همه مراحل عمل میکرو اینجکشن و IVF را انجام دهند؛ اما در روز انتقال اسپرم یا جنین به رحم مادر سطح هورمون‌ها به میزان کافی نباشد و یا رحم آمادگی پذیرش جنین را نداشته باشد که در این صورت جنین‌ها را فریز می‌کنیم تا در سیکل بعدی استفاده کنند.
وی بابیان اینکه فرایند فریز جنین در شرایط کشت خاصی و در نیتروژن با دمای منفی ۱۹۶ درجه نگهداری می‌شود، اظهار کرد: اگر جنین‌ها باکیفیت خوب فریز شوند به جنین آسیبی نمی‌رسد و همچنین امکان ذخیره و فریز جنین برای سال‌های طولانی وجود دارد، اکنون نیز به قدمت تاریخچه عمل IVF در ایران جنین فریز شده داریم و در مرکز درمان ناباروری جهاد دانشگاهی قم نیز زوجی را داشتیم که ۱۱ سال پس از انجام عمل میکرو اینجکشن برای فرزند دوم خود از جنین‌های فریز شده‌شان استفاده کردند.
وی با اشاره به اینکه در مقالات پزشکی و آمار برخی از ماه‌های مرکز، به دلیل اینکه رحم تحت تأثیر دارو نبوده درصد موفقیت ثبت‌شده جنین‌های فریز شده بالاتر از جنین تازه است، بیان کرد: خوشبختانه محدودیتی در فضای ذخیره‌سازی برای فریز نداریم اما این نکته که آیا همه افراد نیاز به ذخیره‌سازی و فریز دارند یا خیر باید برسی شود.

در اواسط قرن نوزدهم، دانشمندان ماهیت زنده و مستقل اسپرم و تخمک را در مفاهیمی نزدیک به امروز پیشنهاد نمودند. با فاصله اندک، نقش این دو یاخته جنسی در تشکیل زیگوت و رویان مشخص شد. بعدها در اواسط قرن بیستم، محققین با پدید آمدن حوزه مشترکی از علایق در زمینه شناخت مکانیسم و پاتوژنز برخی شرایط و بیماریهای محدود کننده و آسیب رسان قدرت تناسلی مردانه، به انجام پژوهش در مسیر مشترک و متمرکزی ادامه دادند و واژه آندرولوژی در مفهوم امروزی گسترش پیدا کرد و به تدریج با ورود دانشمندان مختلف از علوم زیستی، ژنتیک و حتی روان شناسان، تبدیل به یک بستر علمی پویا و گسترده گردید که در آن با بهره گیری از فن آوری های مختلف، سلامت تولید مثلی جنس مذکر در طول دوره زندگی (تولد، بلوغ و حتی سنین کهولت)را رصد نموده و ضمن واکاوی شرایط تولید مثلی در ارتقای سلامت و باروری و بهبود کیفیت زندگی افراد نابارور یا در معرض خطر ناباروری تلاش می کند. از آنجائیکه تولید اسپرم سالم بعنوان سلول جنسی فرد مذکر، یکی از مهمترین معیارهای سلامت تولید مثلی افراد محسوب می شود امروزه علاوه بر بررسی اختلالات آناتومیک، هورمونی و ساختاری در سطح ارگان های تولید مثلی، ارزیابی های مولکولی و عملکردی اسپرم جایگاه مهمی در سنجش سلامت باروری مردان بر عهده دارد. بطوریکه در حال حاضر بخش عمده ای از فضای پژوهشی در آزمایشگاه های آندرولوژی به ارزیابی های کیفی اسپرم و آنالیز مایع منی و ارتباط این پارامترها با باروری اختصاص می یابد. پس از تولد اولین نوزاد حاصل از لقاح آزمایشگاهی (IVF) موسوم به “test tube baby” در سال ۱۹۷۸ و استفاده گسترده از روش های کمک باروری و سپس بکارگیری روش میکرواینجکشن (ICSI)، اهمیت کیفیت اسپرم و مراتب تأثیر آن بر نتایج حاصل از لقاح و متعاقباً سلامت جنین و بارداری موفق بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت. بطوریکه امروزه تحقیقات زیادی در راستای تعیین بهترین شاخص های ارزیابی کیفی اسپرم و ارتباط ویژگی های فیزیکوشیمیائی و حتی فرا ساختاری آن با شاخص های جنین شناختی در حال انجام است.

به دنبال کنجکاوی پژوهشگران نسبت به شناخت مکانیسم های لقاح، مراحل رویانی و اندام زایی، ابعاد مولکولی رشد و تکوین جنین نیز در کانون توجه قرار گرفت و پیشرفت آن منجر به شکل گیری جنین شناسی مدرن شد. در این مسیر با فراهم شدن تولید، رشد، نگهداری و حتی دستکاری جنین در خارج از بدن در محیط آزمایشگاه منجر به گسترش فوق العاده این علم در ابعاد متنوع از جمله کلونینگ(همانند سازی)،حیوانات تراریخته و سلول های بنیادی جنینی و بالغین گردیدو در سال های اخیر حوزه های بینابینی در این حیطه نیز گسترش زیادی یافته است که با تعریف کاربری های مختلف از جمله سلول درمانی افق های درمانی جدیدی فرا روی این علم قرار داده است.

پژوهشگاه ابن‌سینا با برخورداری از ظرفیت‌های سخت‌افزاری و نیروی انسانی کارآمد و پرتوان، گروه پژوهشی جنین‌شناسی و آندرولوژی را، به عنوان یکی از گروه‌های پژوهشکده بیوتکنولوژی تولیدمثل، راه‌اندازی نموده است. محققین این گروه، با انجام پژوهش ‌های بنیادی، کاربردی و بالینی روی مکانیسم‌های مولکولی لقاح، روند تکوین جنین و تأثیر عوامل محیطی بر کارایی دستگاه تولید مثل و قدرت باروری انسان، در توسعه و ارتقای روش های کمک باروری و حفظ باروری می کوشند. پژوهشگران کارآزموده این گروه در این مسیر با بررسی شرایط بلوغ آزمایشگاهی گامت ها تحت روش ها و تیمارهای مختلف سعی در بهبود روش های انتخاب بهترین گامت برای بکارگیری در روش های کمک باروری دارند. بدین منظور تحقیقات گسترده در اسپرماتوژنز، آثار مداخله های آزمایشگاهی بر پارامترهای اسپرم و مکانیسم مولکولی لقاح در کارنامه پژوهش های این گروه می باشد.

از سویی دیگر محققین این گروه با دستیابی به دانش فنی کشت و پیوند سلول های بنیادی بیضه و نیز انجماد قطعات بافتی گنادهای جنسی گام هایی اساسی در مسیر حفظ باروری کودکان و بالغین در معرض ناباروری از قبیل بیماران سرطانی تحت شیمی و پرتو درمانی برداشته اند. در ادامه این موفقیت ها راه اندازی بانک بافت های تولید مثلی بعنوان ماحصل عملی و کاربردی پژوهش های این گروه در مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینا، نشانی از اراده و پایبندی مجموعه ابن سینا در طراحی و انجام پژوهش های کاربردی منجر به هدف نهایی ارتقای سلامت آحاد جامعه می باشد.

در اواسط قرن نوزدهم، دانشمندان ماهیت زنده و مستقل اسپرم و تخمک را در مفاهیمی نزدیک به امروز پیشنهاد نمودند. با فاصله اندک، نقش این دو یاخته جنسی در تشکیل زیگوت و رویان مشخص شد. بعدها در اواسط قرن بیستم، محققین با پدید آمدن حوزه مشترکی از علایق در زمینه شناخت مکانیسم و پاتوژنز برخی شرایط و بیماریهای محدود کننده و آسیب رسان قدرت تناسلی مردانه، به انجام پژوهش در مسیر مشترک و متمرکزی ادامه دادند و واژه آندرولوژی در مفهوم امروزی گسترش پیدا کرد و به تدریج با ورود دانشمندان مختلف از علوم زیستی، ژنتیک و حتی روان شناسان، تبدیل به یک بستر علمی پویا و گسترده گردید که در آن با بهره گیری از فن آوری های مختلف، سلامت تولید مثلی جنس مذکر در طول دوره زندگی (تولد، بلوغ و حتی سنین کهولت)را رصد نموده و ضمن واکاوی شرایط تولید مثلی در ارتقای سلامت و باروری و بهبود کیفیت زندگی افراد نابارور یا در معرض خطر ناباروری تلاش می کند. از آنجائیکه تولید اسپرم سالم بعنوان سلول جنسی فرد مذکر، یکی از مهمترین معیارهای سلامت تولید مثلی افراد محسوب می شود امروزه علاوه بر بررسی اختلالات آناتومیک، هورمونی و ساختاری در سطح ارگان های تولید مثلی، ارزیابی های مولکولی و عملکردی اسپرم جایگاه مهمی در سنجش سلامت باروری مردان بر عهده دارد. بطوریکه در حال حاضر بخش عمده ای از فضای پژوهشی در آزمایشگاه های آندرولوژی به ارزیابی های کیفی اسپرم و آنالیز مایع منی و ارتباط این پارامترها با باروری اختصاص می یابد. پس از تولد اولین نوزاد حاصل از لقاح آزمایشگاهی (IVF) موسوم به “test tube baby” در سال ۱۹۷۸ و استفاده گسترده از روش های کمک باروری و سپس بکارگیری روش میکرواینجکشن (ICSI)، اهمیت کیفیت اسپرم و مراتب تأثیر آن بر نتایج حاصل از لقاح و متعاقباً سلامت جنین و بارداری موفق بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت. بطوریکه امروزه تحقیقات زیادی در راستای تعیین بهترین شاخص های ارزیابی کیفی اسپرم و ارتباط ویژگی های فیزیکوشیمیائی و حتی فرا ساختاری آن با شاخص های جنین شناختی در حال انجام است.

به دنبال کنجکاوی پژوهشگران نسبت به شناخت مکانیسم های لقاح، مراحل رویانی و اندام زایی، ابعاد مولکولی رشد و تکوین جنین نیز در کانون توجه قرار گرفت و پیشرفت آن منجر به شکل گیری جنین شناسی مدرن شد. در این مسیر با فراهم شدن تولید، رشد، نگهداری و حتی دستکاری جنین در خارج از بدن در محیط آزمایشگاه منجر به گسترش فوق العاده این علم در ابعاد متنوع از جمله کلونینگ(همانند سازی)،حیوانات تراریخته و سلول های بنیادی جنینی و بالغین گردیدو در سال های اخیر حوزه های بینابینی در این حیطه نیز گسترش زیادی یافته است که با تعریف کاربری های مختلف از جمله سلول درمانی افق های درمانی جدیدی فرا روی این علم قرار داده است.

پژوهشگاه ابن‌سینا با برخورداری از ظرفیت‌های سخت‌افزاری و نیروی انسانی کارآمد و پرتوان، گروه پژوهشی جنین‌شناسی و آندرولوژی را، به عنوان یکی از گروه‌های پژوهشکده بیوتکنولوژی تولیدمثل، راه‌اندازی نموده است. محققین این گروه، با انجام پژوهش ‌های بنیادی، کاربردی و بالینی روی مکانیسم‌های مولکولی لقاح، روند تکوین جنین و تأثیر عوامل محیطی بر کارایی دستگاه تولید مثل و قدرت باروری انسان، در توسعه و ارتقای روش های کمک باروری و حفظ باروری می کوشند. پژوهشگران کارآزموده این گروه در این مسیر با بررسی شرایط بلوغ آزمایشگاهی گامت ها تحت روش ها و تیمارهای مختلف سعی در بهبود روش های انتخاب بهترین گامت برای بکارگیری در روش های کمک باروری دارند. بدین منظور تحقیقات گسترده در اسپرماتوژنز، آثار مداخله های آزمایشگاهی بر پارامترهای اسپرم و مکانیسم مولکولی لقاح در کارنامه پژوهش های این گروه می باشد.تمامی تجهیزات و پرسنل موجود در آزمایشگاه جنین شناسی و آندرولوژی بر طبق استانداردهای روز دنیا و با بهره‌گیری از جدیدترین روشهای علمی مشغول به فعالیت می‌باشند. همچنین بهترین نتایج با آمار بدون خطا نیز از ویژگی‌های ممتاز این بخش است. کیفیت ارائه نتایج در بالاترین آمار واقعی و در کوتاه‌ترین زمان ممکن نیز از جمله دیگر خصوصیات این آزمایشگاه می‌باشد.

از سویی دیگر محققین این گروه با دستیابی به دانش فنی کشت و پیوند سلول های بنیادی بیضه و نیز انجماد قطعات بافتی گنادهای جنسی گام هایی اساسی در مسیر حفظ باروری کودکان و بالغین در معرض ناباروری از قبیل بیماران سرطانی تحت شیمی و پرتو درمانی برداشته اند. در ادامه این موفقیت ها راه اندازی بانک بافت های تولید مثلی بعنوان ماحصل عملی و کاربردی پژوهش های این گروه در مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینا، نشانی از اراده و پایبندی مجموعه ابن سینا در طراحی و انجام پژوهش های کاربردی منجر به هدف نهایی ارتقای سلامت آحاد جامعه می باشد.

تلاش در جهت تولید حیوانات شبیه سازی شده و تراریخته به عنوان بیوراکتور تولیدی فراورده های بیولوژیک و دارویی و هم چنین پژوهش های کاربردی در مسیر تمایز و توسعه کاربری های بالینی سلول های بنیادی جنینی و بالغین از دیگر محورهای تحقیقاتی پژوهشگران این گروه می باشد. این گروه ارتباط منسجمی را با بخش جنین شناس و آندرولوژی مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینا داشته و بخشی از فعالیت های این گروه معطوف گسترش و ارتقاء خدمات قابل ارایه به زوجین نابارور می باشد.

تلاش در جهت تولید حیوانات شبیه سازی شده و تراریخته به عنوان بیوراکتور تولیدی فراورده های بیولوژیک و دارویی و هم چنین پژوهش های کاربردی در مسیر تمایز و توسعه کاربری های بالینی سلول های بنیادی جنینی و بالغین از دیگر محورهای تحقیقاتی پژوهشگران این گروه می باشد. این گروه ارتباط منسجمی را با بخش جنین شناس و آندرولوژی مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینا داشته و بخشی از فعالیت های این گروه معطوف گسترش و ارتقاء خدمات قابل ارایه به زوجین نابارور می باشد.تمامی تجهیزات و پرسنل موجود در آزمایشگاه جنین شناسی و آندرولوژی بر طبق استانداردهای روز دنیا و با بهره‌گیری از جدیدترین روشهای علمی مشغول به فعالیت می‌باشند. همچنین بهترین نتایج با آمار بدون خطا نیز از ویژگی‌های ممتاز این بخش است. کیفیت ارائه نتایج در بالاترین آمار واقعی و در کوتاه‌ترین زمان ممکن نیز از جمله دیگر خصوصیات این آزمایشگاه می‌باشد.تمامی تجهیزات و پرسنل موجود در آزمایشگاه جنین شناسی و آندرولوژی بر طبق استانداردهای روز دنیا و با بهره‌گیری از جدیدترین روشهای علمی مشغول به فعالیت می‌باشند. همچنین بهترین نتایج با آمار بدون خطا نیز از ویژگی‌های ممتاز این بخش است. کیفیت ارائه نتایج در بالاترین آمار واقعی و در کوتاه‌ترین زمان ممکن نیز از جمله دیگر خصوصیات این آزمایشگاه می‌باشد.