آموزش بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی

 بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی دکتر زهرا بابازاده

آموزش بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی

بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی

بافت شناسی(به انگلیسی: Histology )قسمتی از علوم تشریحی آموزش بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی است که ساختمان میکروسکوپی فیلم آموزشی بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی فیلم آموزشی بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی ارگانهای مختلف بدن را مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد. بافت شناسی در واقع ادامه و دنبالۀ علم تشریح یا کالبدشناسی است که یک علم باستانی به شمار می رود.

هر بافت مجموعه‌ای از سلولهای تخصص یافته می‌باشد که کار معینی را انجام می‌دهند. بافتهای بدن به چهار دسته اصلی به نامهای پوششی ، همبند یا پیوندی ، عضلانی و عصبی تقسیم می‌شوند. بافتهای غضروفی ، استخوانی و خونی بافتهای همبند تخصص یافته محسوب می‌شوند. یادگیری جزئیات ساختمانی ارگانها و اعضای مختلف برای فهم فعالیت فیزیولوژیک و تغییرات پاتولوژیک آنها ضروری است. بنابراین بافت شناسی نه تنها به عنوان علمی مستقل نمی‌تواند مطرح گردد بلکه بهتر است مرتبط با سایر شاخه‌های علم پزشکی و به عنوان یکی از پایه‌های اصلی علوم پایه پزشکی مورد توجه قرار گیرد. ابزار کار اصلی در زمینه بافت شناسی انواع میکروسکوپها می‌باشد.

دوره بافت شناسی به مسائل مختلف در این حوزه می‌پردازد. امید است کاربران پزشک آموز پس از گذراندن این دوره، بتوانند بخش اعظمی از نیازهای خود را برآورد نمایند.

این دوره برای چه کسانی مفید است:

بافت شناسی پزشکی

هیستوپاتولوژی شاخه ای از بافت شناسی است که شامل بررسی میکروسکوپی و مطالعه بافت بیمار است. این یک قسمت مهم از آسیب شناسی آناتومیک و آسیب شناسی جراحی است ، زیرا تشخیص ویدیو آموزشی بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی دقیق سرطان ها و سایر بیماری ها فیلم آموزشی بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی اغلب به بررسی هیستوپاتولوژیک نمونه های بافتی نیاز دارد. پزشکان آموزش بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی آموزش دیده و آسیب شناسان ، معاینات هیستوپاتولوژی را انجام می دهند و اطلاعات تشخیصی را براساس مشاهدات خود ارائه می دهند.

آماده سازی نمونه

تثبیت

تثبیت کننده های شیمیایی به منظور حفظ بافت و ساختار سلول ها استفاده می شوند. تثبیت کننده ها، سبب سفت فیلم آموزشی بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی شدن بافت ها نیز می شوند که هنگام برش زدن بافت به بخش های نازک جهت مشاهدات فیلم آموزشی بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی میکروسکوپی، بسیار کمک کننده است. فیکساتیو ها به طور کلی با اتصال غیرقابل برگشت با پروتئین ها ، بافت ها (و سلول ها) را حفظ می کنند. فیکساتیو هایی که برای میکروسکوپ فیلم آموزشی بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی نوری به کار می روند، عمدتا ۱۰% بافر فرمالین خنثی یا  NBF (4٪ فرمالدئید در محلول بافر فسفات) است.

در میکروسکوپ الکترونی ، متداول ترین ماده فیکساتیو، گلوتارآلدئید است که معمولاً به آموزش بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی عنوان محلول ۲٫۵٪ در محلول نمکی بافر فسفات آموزش بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی است. سایر فیکساتورهای مورد استفاده برای میکروسکوپ الکترونی ، تتروکسید اوزیم یا اورانیل استات است.

وظیفه اصلی این فیکس کننده های آلدئیدی ، اتصال بین گروه های آمین در پروتئین ها از طریق تشکیل پل های متیلنی (-CH2-) ، ویدیو آموزشی بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی توسط فرمالدئید ، یا توسط اتصالات عرضی C5H10 توسط گلوتارآلدئید است. این فرآیند ، ضمن حفظ یکپارچگی ساختاری سلول ها و بافت می تواند به عملکرد بیولوژیکی پروتئین ها ، به ویژه آنزیم ها آسیب برساند.

فرایند فیکس شدن در فرمالین منجر به تخریب mRNA ، miRNA ، DNA و نیز دناتوراسیون فیلم آموزشی بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی و اصلاح پروتئین ها در بافت ها ویدیو آموزشی بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی می شود. فیلم آموزشی بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی با این حال ، استخراج و تجزیه و تحلیل اسیدهای نوکلئیک و پروتئین ها از بافت های غوطه ور شده در فرمالین و پارافین با استفاده از پروتکل های مناسب امکان ویدیو آموزشی بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی پذیر است.

انتخاب و جدا سازی

انتخاب بافت مربوطه در مواردی مطرح است که لازم نیست کل توده بافت اصلی مورد پردازش و مطالعه قرار گیرد. باقیمانده بافت جدا شده ممکن است ویدیو آموزشی بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی در صورت نیاز به بررسی در آینده به صورت فیکس شده نگهداری شود.

پیرایش و جدا سازی برش نمونه های بافتی، مرحله ای است که در آن سطح مناسب برش نمایان می شود و نمونه های بافتی را با اندازه ای مناسب ویدیو آموزشی بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی ایجاد می کند تا در کاست ها قرار گیرند.

قالب گیری

بافت ها، هم به منظور داشتن تکیه گاه و هم به منظور ایجاد سهولت در هنگام برش گیری های نازک، نیاز است تا آن ها را قالب گیری فیلم آموزشی بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی کرد. به طور کلی ، ابتدا باید آب را از آموزش بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی بافت ها خارج کرد (آن ها را دهیدراته کرد) و سپس جای خالی آب را با ماده ای مناسب جایگزین کرد که بافت جامد شود.

واکس پارافین

به منظور بررسی با میکروسکوپ نوری، رایج ترین ماده جایگزین آب، موم پارافین است. پارافین در آب غیر محلول است و آب اصلی ترین ماده تشکیل ویدیو آموزشی بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی دهنده بافت های بیولوژیکی است. به همین ترتیب نیاز است تا توسط فرآیند های دهیدراسیون، آب موجود در بافت از بین برود. برای آب گیری، نمونه ها را در ظروف اتانول با آموزش بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی درصد های مختلف قرار می دهند تا به تدریج آب موجود در آن از بین آموزش بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی برود. فرآیند آب گیری از اتانول با درصد پایین شروع می شود و تا اتانول مطلق ۱۰۰ درصد پیش می رود. پس از آب گیری مرحله شفاف سازی انجام می شود که معمولا تویط زایلن است. این ماده الکل را از بین می برد و قابلیت انحلال در پارافین را دارد. سپس موم پارافینی ذوب شده به بافت ها اضافه می شود که جای زایلین را می گیرد و به بافت ها نفوذ می کند. در بیشتر آزمایشگاه های پاتولوژِی فرآیند آماده سازی بافت به کمک دستگاه های پردازشگر اتوماتیک انجام می شود.  پس از نفوذ پارافین در بافت، آن ها در قالب هایی که با موم پر شده اند قرار می دهند و سپس اجازه می دهند تا موم خنک شود و و پس از سفت شدن، بلوک گیری شود.

سایر مواد جایگزین

موم پارافینی برای برش بخش های بسیار نازک (که به ویژه برای میکروسکوپ الکترونی بسیار مهم است) بستر مناسبی فیلم آموزشی بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی را فراهم نمی کند. به عنوان مثال، گرمای موم ذوب شده ممکن است اثرات نا مطلوبی را بر روی بافت بگذارد و یا مواد شیمیایی به کار رفته در حین آب گیری، می تواند سبب آسیب بافتی شود. از گزینه های جایگزین برای موم پارافینی، می توان به اپوکسی ، اکریلیک ، آگار ، ژلاتین ، سلوئیدین و انواع دیگر موم ها اشاره کرد.

در تکنیک میکروسکوپ الکترونی ، رزین های اپوکسی متداول ترین مواد آموزش بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی جایگزین فیلم آموزشی بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی پارافین هستند. اما از رزین های اکریلیک نیز استفاده می شود ، فیلم آموزشی بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی خصوصاً در مواردی که نیاز به ایمونوهیستوشیمی است.

برای برش بافت ها در حالت منجمد، بافت ها در یک محیط تعبیه شده بر پایه آب قرار فیلم آموزشی بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی آموزش بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی می گیرند و به شکل بلوک های سخت شده در می آیند.

برش زنی

در بررسی با میکروسکوپ نوری ، از تیغه ای سوار شده در میکروتوم استفاده می شود که به طور معمول بافت ها را در ضخامتی بین ۵ الی ۱۵ میکرون برش می زنند. سپس ویدیو آموزشی بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی آن ها را بر روی اسلاید شیشه ای قرار می دهند. در تکنیک میکروسکوپی الکترونی عبوری TEM از یک تیغه الماس یا اولترامیکروتوم برای برش آموزش بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی استفاده می شود که برش های ۵۰ تا ۱۵۰ نانومتری می دهد.

رنگ آمیزی

بافت بیولوژیکی کنتراست کمی در میکروسکوپ نوری یا الکترونی دارد. به همین منظور از رنگ آمیزی برای ایجاد کنتراست در بافت و نیز برجسته کردن ویژگی های خاص آن استفاده می شود.

بررسی با میکروسکوپ نوری

هماتوکسیلین و ائوزین (رنگ H&E) یکی از رایج ترین رنگ ها در بافت شناسی است که ساختار کلی بافت ویدیو آموزشی بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی را نشان می دهد. هماتوکسیلین هسته سلول را به رنگ آبی رنگ آمیزی می کند. ائوزین ، یک رنگ اسیدی ویدیو آموزشی بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی است که سیتوپلاسم و سایر بخش های بافتی را صورتی رنگ می کند.

بر خلاف H&E که به عنوان یک رنگ عمومی آموزش بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی استفاده می شود ، روش های زیادی وجود فیلم آموزشی بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی که سلول ها ، اجزای سلولی و مواد خاص را به صورت انتخابی و با اختصاصیت بیشتری رنگ آمیزی می کند. به عنوان نثال رنگ آمیزی آبی پروس Perls است که برای رنگ آمیزی رسوب آهن در بیماری هایی مانند هموکروماتوز است. روش Nissl برای ماده Nissl و روش Golgi در شناسایی سلول های عصبی مفید هستند.

ایمونوهیستوشیمی

اخیراً از آنتی بادی ها برای بررسی اختصاصی پروتئین ها ، کربوهیدرات ها و چربی ها استفاده می شود. به این فرآیند ویدیو آموزشی بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی ایمونوهیستوشیمی می گویند. اگر مولکول فلئورسنت باشد آموزش بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی به آن رنگ آمیزی ایمونوفلورسانس می گویند. سایر تکنیک های پیشرفته ، مانند هیبریداسیون غیر رادیواکتیو، می توانند مولکول های DNA یا RNA خاصی را با پروب های فلورسنت یا برچسب هایی که می توانند برای ایمونوفلورسانس و تقویت فلورسانس متصل به آنزیم (به ویژه تقویت سیگنال آلکالن فسفاتاز و تیرامید) استفاده شوند ، شناسایی کنند. میکروسکوپ فلورسانس و میکروسکوپ کانفوکال برای تشخیص سیگنال های فلورسنت استفاده می شود.

میکروسکوپ الکترونی

برای میکروسکوپ الکترونی معمولاً از فلزات سنگین برای رنگ آمیزی مقاطع بافتی استفاده می شود. از اورانیل استات و سیترات سرب معمولاً برای ایجاد کنتراست با بافت در میکروسکوپ الکترونی استفاده می شود

رشته بافت شناسی یکی از زیر شاخه های علوم تشریح (علوم آناتومی) است که به بررسی میکروسکوپی ساختارهای تشکیل دهنده بدن انسان و سایر حیوانات آموزش بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی می پردازد. بدون تردید، اطلاع از ساختمان طبیعی و نرمال بافت های تشکیل دهنده اندام ها در بدن برای مقایسه ساختار آن ها با حالت های غیرطبیعی بیمار، ضروری و بنیادین است. به عبارت دیگر برای آموزش بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی درک هر چه بهتر تغییراتی که به دنبال بیماری های مختلف، در بافت های آموزش بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی بدن رخ می دهد، لازم است که در ابتدا با ساختارهای طبیعی و سالم این بافت ها آشنا بود.

یکی از ملزومات یادگیری هر چه بهتر بافت شناسی، استفاده از تصاویر و اسلاید بافت های مختلف و تصاویر آموزش بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی میکروسکوپی است، لذا در این فرادرس، سعی شده است تا آموزش بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی ضمن بیان مطالب نظری، با ارائه اسلایدهای بافتی و توضیحات مبسوط بر روی آن ها تا حدود بسیار زیادی بحث های عملی و تشخیصی درس نیز پوشش داده شود و بدین آموزش بافت شناسی عملی آموزش بافت شناسی عملی دستگاه گوارشی دستگاه گوارشی ترتیب دانشجو به طور همزمان بر مباحث نظری و عملی بافت های عمومی بدن نیز تسلط پیدا خواهد کرد.